Help, mijn paard is heet tijdens het rijden!

Is jouw paard de eerste die compleet uit zijn plaat gaat wanneer hij in de wei of paddock gezet wordt? Is hij erg heet tijdens het rijden? Moet je hem altijd eerst longeren voor dat je veilig kan opstappen? Lees dan snel verder! Het kan namelijk goed zijn dat dit gedrag een uiting is van ‘post inhibitory rebound behaviour’ en het goede nieuws: hier kun je als eigenaar echt iets aan doen!

Paarden zijn een groot deel van de dag in beweging

Paarden hebben van nature een aantal essentiële basisbehoeften die bijna allemaal gepaard gaan met vrij kunnen bewegen en beschikbaarheid van genoeg ruimte. Denk aan het zoeken naar eten en drinken, al grazend hapjes afwisselen met stapjes, uitgebreid socialiseren en spelen met andere paarden, weg kunnen bewegen van enke dingen, territorium inspecteren maar ook voor simpele lichaamsverzorgende taken als uitgebreid kunnen rollen heeft een volwassen paard al snel zes meter nodig. Paarden in het wild zijn dan ook het merendeel van de nacht en dag in beweging.

De drang naar bewegen

Het is wetenschappelijk gezien nog niet helemaal duidelijk of beweging op zichzelf ook een basisbehoefte is voor het paard of dat beweging meer gezien moet worden als een belangrijk onderdeel van de essentiële basisgedragingen. En dat wanneer paarden deze gedragingen niet voldoende tot uiting kunnen brengen ze deze behoefte van binnen opkroppen. Dit leidt vervolgens tot overmatig en soms explosief inhaalgedrag tijdens je training of wanneer deze paarden buiten gezet worden na een nacht op stal. En juist dit inhaalgedrag na een periode van onthouding staat bekend als post inhibitory rebound behaviour. Een extreem voorbeeld hiervan zijn paarden die vanwege een blessure een lange tijd op boxrust staan en daardoor steeds drukker en soms zelfs bijna onhandelbaar worden.

Cupcakes zijn extra verleidelijk als je honger hebt

Wellicht herken je dit rebound gedrag ook wel van jezelf wanneer je lange tijd niet hebt gegeten en je hele erge trek krijgt. In dat geval zul je eerder geneigd zijn om te over eten en wellicht ook nog eerder de makkelijke ongezonde keuze maken. Dit rebound gedrag komt eigenlijk alleen voor wanneer essentiële basisgedragingen geremd worden omdat de behoefte bij deze gedragingen bij onthouding alleen maar toe neemt. Dit is niet direct het geval bij minder noodzakelijke gedragingen zoals tv kijken.

Rebound gedrag bij een paard moet je dus altijd serieus nemen omdat het iets zegt over de leefomstandigheden van je paard en zijn mate van welzijn. Paarden die rebound gedrag vertonen in de wei of paddock hebben grotere kans op verwondingen door hun explosieve gedartel en kunnen lastig zijn tijdens de training en vervolgens als “probleem paard” worden bestempeld.

Rebound gedrag voorkomen

Een studie naar dit rebound effect toonde aan dat meer tijd buiten de box bijvoorbeeld door een dagelijkse portie aan extra beweging bovenop het normale trainings / buitenzet regiem in de vorm van een extra sessie in de stapmolen, paardrijden, of extra tijd op de wei en of paddock zorgde voor minder ongewenst gedrag tijdens de training, rustigere paarden en hoefden de trainers structureel minder correcties te geven. Ook vertoonden deze paarden minder explosief gedrag en rolden ze minder wanneer ze net buiten gezet werden.

Sociaal contact is van cruciaal belang voor goed paardenwelzijn

Daarnaast is het belangrijk dat je paard zoveel mogelijk sociaal contact kan hebben met andere paarden. Hiermee bedoel ik niet alleen elkaar kunnen zien of neuzen over de boxwand maar echt fysiek contact met elkaar op een plek die ruimte biedt aan vrije beweging zodat je paard echt zijn volledige sociale gedragsrepertoir kan uiten. Een studie naar het gedrag van hengsten na een tijd van isolatie toonde een toename aan in spelgedrag, het onderlinge ‘krabben en poetsen’ maar ook hogere mate van fysieke agressie vergeleken met hengsten die met andere hengsten gehouden werden. Interessant genoeg vertoonde de hengsten die in een vaste groep leefden en ook meer meer subtiele dreigende en onderdanige signalen maar kwamen er minder fysieke gevechten voor. Zij waren dus sociaal gezien een stuk handiger.

Rebound gedrag in onze groepshuisvesting

Onze paarden staan 24/7 in een vaste groep buiten met inloopstal waarbij ze elke avond enkele uurtjes op de wei mogen doorbrengen. Ik merk dat in de winter wanneer de paddock erg nat is onze paarden minder door de paddock lopen. Ze blijven hangen in de schuilstal of bij de hooibakken maar lopen echt niet meer dan strikt noodzakelijk door het natte zand. Wanneer ik op deze dagen de wei (waarvan de bodem zo goed als droog is) open gooi in de avond gaan ze vaak als groep enorm te keer. Het begint met hoge bokkensprongen gevolgd door achter elkaar aanrennen waarna je ze een voor een ziet neerploffen om eindelijk uitgebreid te kunnen rollen op droge grond. Ik vind het altijd bijzonder om te zien dat dit ritueel eigenlijk alleen plaatsvindt op dagen dat de paddock echt nat is.

Veel mensen die onze paarden zo zien ronddartelen associëren dit moment met vrolijkheid en plezier en genieten met volle teugen van het schouwspel, terwijl ik dan bedenkelijk naar de paddock kijk en me afvraag of we komend jaar moeten investeren in meer paddockroosters, stelconplaten, stukje beton of toch die tweede inloopstal voor meer vierkante meters binnen.

Bron:

Hall, C., Randle, H., Pearson, G., Preshaw, L., & Waran, N. (2018). Assessing equine emotional state. Applied animal behaviour science, 205, 183-193.

Christensen, J. W., Ladewig, J., Søndergaard, E., & Malmkvist, J. (2002). Effects of individual versus group stabling on social behaviour in domestic stallions. Applied Animal Behaviour Science, 75(3), 233-248.

Herken jij dit rebound gedrag bij je paard? En hebben de tips in deze blog geholpen? Laat het ons weten in de comments!